گزارش تصویری از نقش رستم (زادگاه من)

نمای عمومی محوطه نقش رستم نقش رستم در 59 کیلومتری شمال شیراز ؛۱۵ کیلومتری مرودشت و در 3 کیلومتری غرب تخت جمشید قرار دارد. این منطقه که آخرین نقطه از کوهستان «حاجی آباد» است، آثاری از سه دوره عیلامی (2000 _ 6000 ق.م)، هخامنشی (330 _ 559 ق.م) و ساسانی (651 _ 224 م) را در بر دارد.

نمایی از آرامگاه شاهان هخامنشی، از راست به چپ: آرامگاه داریوش اول (486 _ 521 ق.م)، اردشیر اول (424 _ 465 ق.م) و داریوش دوم (405 _ 424 ق.م).طول هر یک از این مقابر 93/22 متر و عرض آن 19 متر است و هر کدام تقریبا 26 متر پایین تر از راس کوه قرار گرفته اند. در بالای تمامی مقابر حجاری هایی کمابیش یکسان از تصویر اهورامزدا، شاه و ملل تابع امپراتوری هخامنشی به چشم می خورد. طول هر یک از این مقابر 93/22 متر و عرض آن 19 متر است و هر کدام تقریبا 26 متر پایین تر از راس کوه قرار گرفته اند. در بالای تمامی مقابر حجاری هایی کمابیش یکسان از تصویر اهورامزدا، شاه و ملل تابع امپراتوری هخامنشی به چشم می خورد.

_ مقبره خشایارشا (465 _ 486 ق.م) مقبره خشایارشا در سمت راست سایر مقابر و با زاویه حدودا 90 درجه نسبت به آنها قرار گرفته است. در دوره هخامنشی نقش رستم از قداست مذهبی برخوردار بوده و تعبیه مقابر شاهان در این محل به همین سبب بوده است. این قداست تا دوره ساسانیان نیز ادامه یافت.

نمایی از مقبره اردشیر اول غیر از مقبره داریوش اول که دارای کتیبه هایی به خط میخی و آرامی است، سایر مقابر فاقد کتیبه هستند. داریوش در کتیبه خود ابتدا اهورامزدا را ستایش کرده، سپس خود را معرفی نموده و آنگاه از فتوحات و ملت های تابع امپراتوری هخامنشی سخن گفته است.

بنای موسوم به کعبه زردشت از جبهه شمالی کعبه زردشت رو به روی مقابر شاهان هخامنشی و پایین تر از سطح زمین قرار گرفته است. تعلق آن به دوره هخامنشی و تداوم استفاده از آن در دوره ساسانی قطعی است، اما پژوهشگران در خصوص کاربری بنا در هر دو دوره، اختلاف نظر دارند. با این وجود تقریبا همه آنها بر وجه مذهبی کعبه زردشت تاکید می ورزند.


کعبه زردشت از جبهه جنوبی. در پشت بنا مقابر اردشیر اول و داریوش دوم دیده می شود. بر دیواره کعبه زردشت کتیبه ای از شاپور اول (272 _ 241 م) به سه زبان یونانی، پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی نقر شده است که حوادث دوران به ویژه پیروزی او بر سپاه روم و اسارت «والرین» امپراتور روم را شرح می دهد.

نمایی از دو نقش برجسته ساسانی که یکی از آنها بر نقش برجسته ای قدیمی تر از دوره عیلامی قرار گرفته است. در بالای صخره (سمت راست) استوانه ای تراشیده از سنگ کوه مشاهده می شود که محل افروختن آتش در شب برای راهنمایی کاروان ها بوده است. بخش های باقیمانده نقش برجسته عیلامی نیز یک شاه عیلامی را در سمت راست و الهه ای را که بر تخت شاهی نشسته در سمت چپ نشان می دهد.

عکسها از : حمید رضا حسینی

از سایت میراث فرهنگی